Usun

«Usungo arkadiarrak Irunberriko herriaren ohitura zaharra aipatu zuen, Usungo San Pedroren irudia prozesionalki ibai ertzeraino eramateko ohitura, uretan murgiltzeko mehatxua eginez, lehorte garaian euririk egiten ez bazien .» — J.M.Gaztanbide, 1971 (1510eko ohitura)

Usungo S. Pedroren monasterioa, 829an aipatua, Nafarroako lehen ezagunetakoa da. Gaur egun, baseliza da, XII. mendeko krismoia du, eta antzinako zorua, errekarriekin egindako marrazki ederrekin. Eraikinaren paretak “opus espigatum” eran eraikiak izan zirenak eraikinaren antzinakoenetakoak dira.

Herria despopulazioaren alderantzizko kasua da. 1900ean 82 biztanle izatera iritsi zen eta 1981ean bakarra geratzen zen. Gaur egun 19 ditu.